Επιτάχυνση Στη Διαχείριση Αιτήσεων Ασύλου στην ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε μια σημαντική πρωτοβουλία που στοχεύει στην επιτάχυνση της εφαρμογής ορισμένων διατάξεων του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο της ΕΕ. Η κίνηση αυτή αποσκοπεί στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των αυξανόμενων πιέσεων στα εθνικά συστήματα ασύλου και στη διευκόλυνση της διαχείρισης αιτήσεων από χώρες που είναι λιγότερο πιθανό να παράγουν πρόσφυγες.

Ανταπόκριση: Γιώργος Συριόπουλος

Η πρωτοβουλία παρουσιάστηκε ενόψει της πλήρους εφαρμογής του Συμφώνου τον Ιούνιο του 2026 και προορίζεται να υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην ταχύτερη και πιο αποτελεσματική επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε εκείνα που έχουν περιορισμένες πιθανότητες επιτυχίας.

Βασικά Στοιχεία Πρωτοβουλίας

Η πρόταση της Επιτροπής επικεντρώνεται σε δύο βασικά μέτρα του νέου κανονισμού διαδικασιών ασύλου:

Πρόωρη Εφαρμογή Επιταχυνόμενων Διαδικασιών: Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν διαδικασίες στα σύνορα ή ταχείες διαδικασίες ασύλου για αιτούντες από χώρες όπου το μέσο ποσοστό αναγνώρισης διεθνούς προστασίας στην ΕΕ είναι 20% ή λιγότερο. Αυτό το όριο σχεδιάστηκε για να εντοπίζει και να επεξεργάζεται γρήγορα αιτήσεις που θεωρούνται πιθανόν αβάσιμες, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και επιτρέποντας στις αρχές να εστιάζουν σε πιο πολύπλοκες περιπτώσεις.

Λίστα της ΕΕ με Ασφαλείς Χώρες Καταγωγής: Για πρώτη φορά, η Επιτροπή ανακοίνωσε τη θέσπιση μιας κοινής λίστας «ασφαλών χωρών καταγωγής», η οποία θα έχει δεσμευτική εφαρμογή για όλα τα κράτη μέλη. Οι υπήκοοι αυτών των χωρών θα βλέπουν τις αιτήσεις ασύλου τους να εξετάζονται με επιταχυνόμενες διαδικασίες, καθώς θεωρείται ότι είναι απίθανο να γίνουν δεκτές. Ο αρχικός κατάλογος περιλαμβάνει το Κοσσυφοπέδιο, το Μπανγκλαντές, την Κολομβία, την Αίγυπτο, την Ινδία, το Μαρόκο και την Τυνησία.

Η Επιτροπή αξιολογεί επίσης ότι οι χώρες που βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για ένταξη στην ΕΕ είναι πιθανόν να πληρούν τα κριτήρια για χαρακτηρισμό ως ασφαλείς χώρες καταγωγής, δεδομένων των υποχρεώσεών τους για προάσπιση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ωστόσο, υπάρχουν εξαιρέσεις σε περιπτώσεις εκτεταμένης βίας ή σε περιόδους που επιβάλλονται κυρώσεις από την ΕΕ.

Στρατηγική και Ευελιξία

Η στρατηγική αυτή αντανακλά την ανάγκη για μια πιο αποτελεσματική και ενιαία προσέγγιση στην διαχείριση της μετανάστευσης στην ΕΕ. Ενώ κάποιες χώρες έχουν ήδη δικούς τους καταλόγους ασφαλών χωρών, ο ενιαίος κατάλογος της ΕΕ αποσκοπεί στην εγκαθίδρυση ομοιόμορφης εφαρμογής του δικαίου ασύλου και στην αποτροπή του φαινόμενου του «ασύλου αλά καρτ» εντός της Ένωσης. Ωστόσο, η Επιτροπή προσφέρει ευελιξία, καθώς χώρες ή περιοχές μπορούν να εξαιρεθούν από τον κατάλογο ασφαλών χωρών σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο χαρακτηρισμός μιας χώρας ως «ασφαλούς» δεν αναιρεί την ανάγκη για ατομική αξιολόγηση των αιτημάτων. Κάθε αίτημα θα πρέπει να εξετάζεται εξατομικευμένα προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα προστασίας. Οι απαντήσεις στα αιτήματα ασύλου θα πρέπει να δίνονται μέσα σε τρεις μήνες.

Μελλοντικά Βήματα και Προκλήσεις

Η πρόταση της Επιτροπής για την επιτάχυνση της διαδικασίας θα εξεταστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Εάν εγκριθεί, μπορεί να αποτελέσει ένα κομβικό βήμα προς ένα πιο ενιαίο και αποτελεσματικό σύστημα ασύλου στην ΕΕ, ενισχύοντας τη διαχείριση της μετανάστευσης σε ολόκληρη την Ένωση πριν την πλήρη εφαρμογή του Συμφώνου τον Ιούνιο του 2026.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτή η επιτάχυνση αποσκοπεί στην υποστήριξη των κρατών μελών για την πιο αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης, ενώ παράλληλα διατηρούνται οι εγγυήσεις για όσους έχουν πραγματική ανάγκη διεθνούς προστασίας.