Ανάλυση στα Βασικά Σενάρια Πρόκλησης Γενικού Μπλακ Άουτ στην Ιβηρική
Τα τρία κύρια σενάρια σχετικά με την πιθανότητα πρόκλησης ενός γενικού μπλακ άουτ στην Ιβηρική χερσόνησο παραμένουν στο προσκήνιο, σύμφωνα με την εκτίμηση του Μιχάλη Μπλέτσα, ερευνητή του ΜΙΤ και Διοικητή της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας. Σε δηλώσεις του στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8, υποστήριξε ότι το πιο πιθανά αίτια φαίνεται να σχετίζονται με την επίδραση μετεωρολογικών φαινομένων.
Ο κ. Μπλέτσας ανέφερε ότι «δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τίποτα» και τόνισε τη σημασία της λογικής του ξυραφιού του Όκαμ, αναζητώντας τις πιο πιθανές εξηγήσεις. «Έντονα μετεωρολογικά φαινόμενα σε μεγάλες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ενδέχεται να αλλάξουν την αντίσταση της γραμμής, οδηγώντας σε επιπλέον φόρτωμα ή απότομη μείωση του φορτίου. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να προκαλέσουν ταλαντώσεις στο δίκτυο και να απαιτήσουν απότομο κλείσιμο του απευθείας συστήματος για την αποφυγή ζημιών», προσθέτοντας ότι η συγκεκριμένη εκδοχή είναι «ίσως το πιο πιθανό».
Επενδύσεις στην Ασφάλεια των Συστημάτων
Αναφορικά με τις αναγκαίες επενδύσεις στην ασφάλεια των συστημάτων ενέργειας, ο Διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας ανέφερε ότι «είμαστε πίσω». Η αρχιτεκτονική του δικτύου έχει σχεδιαστεί με προοπτική μεγάλης κεντρικής παραγωγής και μετέπειτα κατεύθυνση της ενέργειας, ενώ πλέον απαιτείται συνεχής προσαρμογή στις δυναμικές ροές παραγωγής και κατανάλωσης. Στην Ελλάδα, οι διαχειριστές του δικτύου πραγματοποιούν σημαντικές επενδύσεις κυρίως σε συστήματα ελέγχου και κυβερνοασφάλειας, για να επιτευχθεί μεγαλύτερη ευστάθεια του δικτύου.
Ο κ. Μπλέτσας επεσήμανε ότι υπάρχουν «κερκόπορτες» στα συστήματα, κυρίως λόγω της πολυπλοκότητας των δικτύων, επηρεάζοντας την πρόκληση κρίσιμων καταστάσεων, όπως αυτή που σημειώθηκε πρόσφατα στην Ιβηρική. Όταν προκύπτουν αστοχίες σε κρίσιμα σημεία του δικτύου, με το φαινόμενο της «χιονοστιβάδας», μπορεί να προκληθεί κατάρρευση του συστήματος ενέργειας.
Ηλεκτρική Αστάθεια και ΑΠΕ
Σχετικά με την πιθανή ηλεκτρική αστάθεια λόγω υπερπροσφοράς ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ο κ. Μπλέτσας ανέφερε ότι το δίκτυο είναι πλέον πιο περίπλοκο λόγω της μεγάλης αύξησης των παραγωγών, κυρίως από ΑΠΕ. «Η παραγωγή και η κατανάλωση θα πρέπει να είναι πάντα σε ισορροπία», τόνισε, εξηγώντας ότι οι διαχειριστές του δικτύου χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση για να αποφευχθεί η αστάθεια, την οποία πρόσφατα παρατηρήσαμε στην Ιβηρική λόγω δύο απότομων αλλαγών του φορτίου που προέκυψαν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Επιπρόσθετα, οι εναλλαγές που παρατηρήθηκαν ήταν σημαντικές, επισημαίνοντας ότι η συνεισφορά των ανανεώσιμων πηγών μπορεί να μην είναι η κύρια αιτία αστάθειας σε αυτήν την περίπτωση. Από την άλλη, η δημιουργία ενός λεπτομερούς και αποτελεσματικού συστήματος ελέγχου είναι επιτακτική για την αντιμετώπιση τέτοιων κινδύνων.
Προστασία και Διαχείριση στο Ελληνικό Δίκτυο
Ο κ. Μπλέτσας αναφέρθηκε και στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου υπάρχει μια προκλητική κατάσταση με πολλούς μικρούς παραγωγούς, οι οποίοι δεν είναι εύκολα τηλεχειρίσιμοι από τους διαχειριστές του δικτύου. Σε περιπτώσεις αστάθειας, οι διαχειριστές προβαίνουν σε εθελοντικά αίτηματα προς τους παραγωγούς για αποχώρηση από το δίκτυο, προκειμένου να διασφαλιστεί ο καλύτερος έλεγχος. Αν και ανέφερε ότι η διαχείριση μπορεί να βελτιωθεί, υπάρχουν χαρές στην κατεύθυνση της αυτοματοποίησης και της τηλεδιοίκησης, με στόχο την ενσωμάτωση μικρών παραγωγών στο δίκτυο.
Σχετικά με το επεισόδιο στην Ιβηρική, ο Μπλέτσας υπογράμμισε ότι «ίσως υπήρξε κάποια αστοχία στο σύστημα ελέγχου», επισημαίνοντας ότι η ανάλυση θα απαιτήσει χρόνο για να αποδώσει σαφή αποτελέσματα.
Τέλος, τόνισε ότι η επιστροφή στην κανονικότητα του δικτύου της Ιβηρικής θα χρειαστεί σημαντικό χρόνο, έστω και αν η κατάσταση δεν είναι άμεσα συγκρίσιμη με την Ελλάδα, καθώς η πολυπλοκότητα και το μέγεθος του ισπανικού δικτύου απαιτούν περισσότερες διορθωτικές ενέργειες.